TarihSayfası tarihsayfasi.com



warning: Creating default object from empty value in /home/icom/domains/ihya.com/public_html/tarih/modules/taxonomy/taxonomy.pages.inc on line 33.

Medeniyetler Tarihi

Caius İulius Caesar, Romalı general ve devlet adamı (M.D. 101-44).

Gelmiş geçmiş devirlerin en parlak savaş komutanlarından ve devlet adamlarından biri sayılan Julius Sezar aynı zamanda yazar olarak da çok ünlüdür.

Aineias´ın oğlu İulius´tan ve dolayısıyla, soyunun tanrıça Venüs´ten geldiğini iddia eden bir patrici ailesindendi. Çok genç yaşta gururu ve tutkularıyla göze çarptı: «Roma´da ikinci olmaktansa bir köyde birinci olmayı yeğ tutarım!» diyordu. Zaten zekâsı ve iradesi sayesinde kısa, zamanda ün kazanmağa başladı. Önemli bir komutanlığa gelme kaygısındaydı ve o tarihlerde bir Roma eyaleti olan İspanya´ya giderek orayı bir yıl başarıyla yönetti (61-60). Roma´ya döndüğünde, zengin Crassus ve ünlü Pompeius ile siyasî bir birlik kurdu: bu, birinci triumvirlik´ti. Ertesi yıl Sezar konsül seçildi (59).

İKTİDAR VE ZAFER

Romalılar, Roma şehrinin M. Ö. 753´teki efsaneli kuruluşundan sonra, iki yüzyıl boyunca, gelecekteki sitenin yedi tepesi üzerindeki küçük köylerde, tahta veya kerpiçten, yoksul evlerde yaşadılar. Bu köylü halk birkaç yüzyıl içinde, ışıklarını İskoçya´dan Afrika´ya, Atlantik´ten Küçük Asya´ya kadar saçacak olan büyük bir uygarlık yaratacaktı.

Başlangıçta, bu çok gösterişli gelişme Romalıların niteliklerinden do­ğuyordu: tokgözlü ve çalışkandılar, lüksten kaçınıyor, sade bir yaşam sürüyorlardı. Baba, bütün aile üzerin­de mutlak otorite sahibiydi (pater familias), kadın da çocukların eğiti­miyle uğraşıyordu. Din, gerek özel hayatta, gerek devlet gidişinde önem­li bir yer tutuyordu.

Atinalı devlet adamı (M.O. 495-429).

Atina´nın M.Ö. V. yy.da gösterdi­ği gelişme, eylemi ve kişiliğiyle Yunan uygarlığının en parlak dönemine damgasını vuran Perikles´in adına bağlıdır.

Soylu bir aileden gelen Perikles, Elealı Zenon ve Anaksagoras gibi filozofların yanında yetişti. Çok geçmeden, soğukkanlılığıyla, «rüzgâr gibi hareketli» yurttaşlarına egemen oldu.

461´de demokratik partinin başına geçti, otuz yılı aşkın bir süre Atinalıları yönetti. Atina´nın bütün alanlarda parlaması için sabırsızlandığından, ordularını, komşu siteleri yenilgiye uğratarak zafere kavuşturdu. Yalnız Isparta ile başedemedi ve bu yüzden uzun Peloponnes Savaşları patlak verdi, savaşın sonunda Atina yenik düştü. Bu yenilgiye rağmen Perikles gene de tarihte, Atina´yı süslemeleri için durmadan desteklediği sanatçıların ve yazarların koruyucusu olarak yer alacaktır.

Perikles, Atinalılarca yeniden göre­ve çağrıldığı yıl vebadan öldü.

XIV. yy.da Adana bölgesinde kurulan beylik.

Ramazanoğulları Beyliği Moğol istilâsından kaçarak Çukurova´ya yerleşen, Üçok Türkmenlerinin Yüregir boyu beylerinden Ramazan Bey tarafından kuruldu. Beylik uzun süre Memlûklere bağlı yaşadı. Osmanlıların Mısır ve Suriye´yi almasından sonra Osmanlı ülkesine katıldı.

Osmanoğulları yeterince güçlendikten sonra Anadolu´daki beyliklere yöneldiler ve bunlara teker teker son vererek topraklarını kendi ülkelerine katmağa başladılar. XV. yüzyıl başlarında beyliklerin Osmanlı mülkü içinde eritilmesi işlemi tamamlanmış gibiydi.

Ancak, bir olay 1402´de bu gelişmeyi durdurdu. O yıl Yıldırım Bayezit ile Timur arasında Ankara´da yapılan savaşı Bayezit kaybetmiş, bu da devletin bütünlüğünü sarsmıştı. Nitekim savaş sonunda Bayezit´in oğullarından Çelebi Sultan Mehmet Amasya´ya çekilerek hükümdarlığını ilân edince ilk bölünme gerçekleşmiş oldu. Ankara da yeni beyliğe eklenmişti. Bu XV. yy.ın ikinci yarısında Fatih´in, Karaman Beyliği?ni sona erdirmesiyle de Anadolu´da beylikler dönemi sona ermiş oldu.

XIII. yy. sonlarında Muğla yöresinde egemenlik kuran beylik.

Selçukluların uçbeylerinden Kara Bey?in kurduğu (1282) beylik, Menteşe Bey zamanında oldukça genişledi. İzmir ve çevresi alındı. Ayrıca Ege Denizi´ndeki adalara seferler yapıldı. Menteşeoğlu Mesut Bey adalara çok önem verdi, Rodos yolunu elde tutarak Haçlı donanmasını dağıttı. XIV. yy.?ın başında Anadolu´nun en güçlü beyliği durumuna geldi. Sonra post kavgası yüzünden bölünerek zayıfladı. XV. yy.?ın başlarında Osmanlılara bağlı bir sancak haline geldi (1424).

XIII. yy.da Erzincan, Kemah, Divriği ve Şebinkarahisar´da hüküm süren beylik.

Beyliğin kurulduğu bu şehirleri, Mengücük Gazi´ye, Malazgirt Savaşı´nda gösterdiği yararlıktan dolayı Alparslan verdi (1072). Mengücük Gazi´nin oğlu İshak´tan sonra Mengücükler, Kemah-Erzincan kolu ve Divriği kolu diye ikiye ayrıldı. Bir süre sonra da Moğol istilâsı ile ortadan kalktı. Mengücükler, bulundukları bölgedeki şehirleri geliştirmişler ve kültür hayatının gelişmesini sağlamışlardı.

Orta Anadolu´nun güneyinde yaşayan bir Türkmen boyunun kurduğu beylik.

Moğol istilâsından kaçarak Anadolu´ya gelen bu Türkmen boyu, Keykubat I tarafından Ermenek bölgesine yerleştirilmişti (1228). Selçuklu Devleti yıkılınca Karaman Bey bağımsız bir beylik kurdu. Karamanoğulları Selçuklularla, Moğollarla ve Osmanlılarla uzun süre mücadele halinde kaldılar.

XIV. yy.da Maraş ve Elbistan yöresinde kurulan beylik. Dulkadir emîri Zeyneddin Karaca Bey tarafından 1339´da Elbistan´da kuruldu. Bir süre sonra Memlûklerin saldırısına uğrayarak Eretnaoğlu Mehmet Beye sığınan Karaca Bey, Memlûklere teslim edilerek asıldı. Daha sonra beylik babadan oğula geçerek 1521´e kadar devam etti ve bu tarihte Osmanlı ülkesine katıldı.

XIV. yy.da Aydın ve İzmir yöresinde egemenlik kuran beylik. Germiyanoğullarından Aydınoğlu Mehmet Bey tarafından Menderes yöresinde kuruldu (1330). Oğlu Umur Bey zamanında beylik en canlı dönemini yaşadı. Yunanistan, Mora ve Ege adalarına seferler yapıldı, ganimetler elde edildi.

Fakat papa tarafından gönderilen Haçlı ordusunun İzmir´i alması (1344) ve Umur Beyin öldürülmesiyle gerileme dönemi başladı. Kardeşi Ayasuluk emîri Hızır Bey Haçlılarla anlaşmak zorunda kaldı, 1390´da da beylik tamamen Osmanlı egemenliğine girdi.

Son yorumlar